Kışla Binası
Mersin eski Kışla binası: Hamidiye Kışlası olarak da bilinir. II. Abdülhamid döneminde inşaatına başlanan ve kısa sürede bitirilen Kışla binasıdır. Osmanlı Arşivlerinde yapılan araştırmada incelenen belgelerde Askeri Kışla'nın yapımına başlanma tarihi 1894, kışlanın tamamlanıp açılışının yapıldığı tarih ise 1896 dır.
Mersin Kışla binası 28 Temmuz 1916 günü müttefikler tarafından bombalanmış ve büyük bir kısmı zarar görmüştür.
Cumhuriyet döneminde 23'üncü Piyade Alayı'na, 2'nci Dünya Savaşı sırasında Heybeliada'daki Deniz Okulları'na geçici olarak ev sahipliği yapmıştır.
Kışla arazisinin imara açılması kent gündemini uzun süre meşgul etmiştir. Mersin Kışlasının imara açılması tartışması yargının aldığı kararla son bulmuştur. Mimarlar Odası'nın, bir meslek odası olarak alan kapsamı çerçevesinde tarihi, kültürel ve doğal değeri olan, ülke ve kent için önemli varlıkların korunmasını kamu adına gözettiğini ifade eden Sakar, "Bu nedenle tarihi ve doğal sit alanı olarak tescil edilmiş bu alanın, Kültür Varlıklarını Koruma Yüksek Kurulu’nca bu tescilinin kaldırılmasına karşı Mimarlar Odası olarak başlattığımız hukuk sürecinde, Mersin 1'nci İdare Mahkemesi’nin 28 Nisan 2017 gün ve E:2017/407 sayılı ara kararı ile yürütmenin durdurulması kararına, Bakanlıkça Konya Bölge İdare Mahkemesi 2'nci İdare Dava Dairesi’ne yapılan itiraz sonucunda, aynı mahkemece itirazın reddine karar verilmiştir. Mersin 1'nci İdare Mahkemesi, 2017/407 Esas no. 2017/1753 karar no.su ile Koruma Yüksek Kurulu’nun, Adana Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kurulu’nun 20.09.1995 tarih ve 2209 sayılı kararı ile Askeri Kışla Alanı için almış olduğu 2'nci Derece Doğal ve Tarihi Sit Alanı tescilini kaldıran kararında hukuka uyarlılık görmemiş ve oybirliği ile iptaline karar vermiştir. Bu karar ile Hamidiye Kışla Alanı’nın tarihi ve doğal sit alanı olduğu mahkemece bir kez daha teyit edilmiştir. Kamuoyunu bilgilendirmeyi yaşadığımız kente karşı ortak sorumluluk olarak görüyoruz".
Mimari Özellikleri: Günümüzde mevcut olmayan kesme taş malzemeli binanın giriş cephesi, orta kısımdan kütlesel bir taşma yapmıştır. Cephenin bu kısmı yatayda öne, düşeyde yukarı doğrultudadır. Orta bölümle yan bölümler arasındaki yükseklik farkı, kat sayısına da yansımıştır. Yan bölümler iki kat, orta bölüm üç kat olarak tasarlanmıştır. Giriş kısmını da içeren orta bölümün merkezine üçgen alınlıklı bir çıkma yerleştirilmiştir. Bu bölümün ön kısmına, metal konsolların taşıdığı metal korkuluklu bir balkon yapılmıştır. Orta kısmın öne taşkın bu bölümünün ön yüzüne basık kemerli bir kapı ve iki pencere yerleştirilmekle beraber yan yüzlerine yine basık kemer formlu birer pencere konulmuştur. Hemen altına üç tarafı açık giriş bölümü yerleştirilmiştir. Üçlü açıklığın sağ-sol taraflarına korkuluklu merdivenler konulmakla beraber ön tarafı korkulukla kapatılmıştır. Açıklıklarda yarım daire kemer formu tercih edilmiş olup merdivenli açıklıkları bağlayan kemerlerin bağlantı noktaları duvara ve ayağa dayandırılmıştır.
Ön yüzdeki yarım daire kemer ise doğrudan olarak ayaklara bağlanmıştır. Bu bölümün altında yine yarım daire kemerli tek yönlü bir açıklık bulunmaktadır. Burası muhtemelen alt kata giriş için yapılmıştır. Dışarı taşırılmış orta bölümün pencere düzeni şöyledir: Birinci katın sadece yan yüz duvarlarında birer küçük pencere, ikinci katın ön ve yan yüzlerinde birer olmak üzere dört pencere, üçüncü katın yan yüzlerinde birer, ön yüzünde ise ikişer olmak üzere toplam altı pencere yerleştirilmiştir. Bu pencerelerin söveleri belirginleştirilmiş olup birinci kat pencereleri düz ikinci ve üçüncü kat pencereleri basık kemer formludur. Her kat kendi yatay doğrultusunda simetrik tasarlanmıştır. Simetri, bu tür biçimlenişlerin vurgusunu artırmaya yardımcı olmaktadır. İkinci katın pencere açıklıklarıyla üçüncü katın pencere açıklıkları oran bakımından farklı olup ikinci katın pencerelerinin daha büyük yapıldığı görülmektedir. Cephenin iki katlı yan kollarında ise altlı-üstlü yerleştirilmiş 20 adet pencere bulunmaktadır. Kırma çatıyla örtülen Kışla binası, yan kollarda yatay, orta kısmında ise düşey bir etki bırakmaktadır. Bina özellikle anıtsallığın vurgulandığı orta kısmıyla döneminin hem siyasi güç temsilini hem de döneminin mimari anlayışını (AvrupaNeoklasizm) yansıtmaktadır. Kamunun güvenilirliğini ve sağlamlığını kesme taş malzemeyle gösteren bina, parsel genişliğiyle de alan hakimiyeti sağlamıştır.
Kaynaklar: https://www.hurriyet.com.tr/mersinde-tarihi-kisla-arazisinin-imara-acilmas-40643737
http://static.dergipark.org.tr:8080/article-download/0e3d/909a/5477/5d0e5b0a13efc.pdf?
Journal of Universal History Studies (JUHIS)• 2(1) • June• 2019 • pp. 19-4819 ISSN: 2667-4432
Mersin Şehir Merkezinde Bulunan Tarihi Kamu Binalarının Giriş Cepheleri (1850-1955) Halil Elemana
http://www.mersintime.com/kultur-sanat/dr-mustafa-erim-10-yillik-yanlis-duzeltildi-h22686.html
