Ata Çelebi

Mersin Kent Ansiklopedisi sitesinden
Gezinti kısmına atla Arama kısmına atla

1891 yılında Karaman’da doğan Ata Çelebi muhtemelen 1920’lerin öncesinde ailesi ile birlikte Mersin’e yerleşti. Öğretmenlik ve müteahhitlik yaptı [1]. 5 Ocak 1922 tarihinde Doğru Öz gazetesini yayınlamaya başladı.

Ata Çelebi

Mete Tunçay; Ata Çelebi için “yolsuzluklarla uğraşan, mücadeleci bir gazeteci” izlenimini vermektedir, fakat bunlarda belirgin bir sol nitelik yoktur” yorumunu yapmaktadır [2].

İkinci kez kurulan Türkiye Halk İştirakiyun Fırkası (THİF)’na katıldı. Parti kongresinde delege oldu, Merkez Komitesi üyeliğine seçildi.

Bülent Varlık [3], Akbulut ve Tuncay'a referansla [4] Fırka’ya üye olduğu zaman doldurduğu bir anket formunda darülfünun mezunu olduğunu, Arapça ve Acemce [Farsça] bildiğini, Almanya işçi teşkilatlarında bulunduğunu ve “mazlum beşeriyetin halâsı için” komünist olduğunu belirtiğini ifade eder.

5 Ekim 1922’de Kilikya Umum İşçiler Konferansı Ata Çelebi’nin evinde gerçekleştirildi. Başkanlığına yaptığı bu toplantıda bir rapor sundu. Konferans’tan sonra tutuklanan ve sonrasında kefaletle serbest bırakılan THİF üyeleri arasında kendisi de vardı [5].

Mustafa Kemal’in 17 Mart 1923’te Mersin’i ziyaret etmesinden sonra kendisini eleştiren açık bir mektup yayınlayarak Hindistan'dan gelen yardımın akıbetini sordu: " ‘Paşam! Hindistan müslümanlarından mil-letimizin hesabına gelen 300.000 liranın hesabını vermediniz; bunun hesabını açık olarak vermeniz lazımdır’ diyordu” [6]. 1925'te tutuklanıp Ankara İstiklal Mahkemesi’nde yargılandıve bu süreçte Hüseyin Cahit Yalçın ile aynı koğuşta kaldı [7].

1930 yılında Serbest Fırka’ya üye oldu ve Fırka Ocağı katipliğine getirildi. Ancak, “vaktile Doğru Öz gazetesinde Gazi Hazretleri aleyhinde bazı neşriyatta ve Şark isyanında memleketin asayişini ihlal edecek harekatta bulunması üzerine bir seneye mahkum olduğu anlaşıldığından Serbest Fırka lideri Fethi Bey tarafından verilen bir emirle” Parti’den ihraç edildi [8].

1930-1931 yıllarında Akın gazetesini yayınladı.

  1. Gündüz Artan; Mersin’de Yaşayanlar-Yaşananlar, s: 23.
  2. Mete Tunçay; Türkiye’de Sol Akımlar-I/(1908-1925) Belgeler 2, s: 436.
  3. 2012, "Ata Çelebi ve Akın Gazetesi (1944-1946) Üzerine Notlar" Kekibeçn. 34, https://kebikecdergi.files.wordpress.com/2013/02/13_bulentvarlik_atabey_dizgibitti_gorselcok_ozyok.pdf
  4. Erden Akbulut-Mete Tunçay; Türkiye Halk İştirakiyun Fırkası/(1920-1923), ss: 286-287
  5. Varlık: 2012
  6. Varlık:2012
  7. Varık:2012
  8. Cumhuriyet, 19 Teşrinievvel 1930'dan aktaran Varlık:2012